Zarobki w branży foto 2018

Pięć lat temu ukazał się nasz pierwszy branżowy raport zestawiający obowiązujące stawki w poszczególnych segmentach rynku fotograficznego. Od tego czasu wiele się zmieniło. Oczy świata zwróciły się w stronę smartfonów, a komunikacja wizualna przeszła istotną ewolucję. Czy zmieniły się również zasady wynagradzania twórców?

Tegoroczne zestawienie przygotowaliśmy w oparciu o informacje uzyskane od ponad 50 fotografów z całego kraju. Z rozmów, które przeprowadziliśmy, wyłania się obraz dwojaki. Z jednej strony widać efekty rosnącej konkurencji i swobodnej dostępności sprzętu, z drugiej pojawiają się nowe możliwości zarobku. Przede wszystkim w oczy rzuca się jednak problem charakterystyczny dla rynku polskiego: fotografowie nie chcą rozmawiać o swojej sytuacji, obawiają się konkurencji, a do tematu branży podchodzą z nieufnością. Wielokrotnie usłyszeliśmy: „Jest kiepsko i tyle. Nie będę wypowiadał się na ten temat”. Problem jest o tyle istotny, że większość fotografów zwraca uwagę na przesycenie rynku, a porównanie stawek sprzed 5 lat nie ukazuje wcale dużej poprawy w zarobkach. Wnioski możecie wysunąć sami. Drodzy fotografowie, jeśli nie będziemy poruszać tego tematu, nie ma co liczyć na jakąkolwiek poprawę.

Elastyczność, (nadal) słowo klucz

W oczy rzuca się rewolucja technologiczna ostatnich lat i przetasowanie rynku z nią związane. Coraz więcej starych modeli biznesowych przestaje sprawdzać się w dzisiejszych realiach, powstają jednak nowe pola eksploatacji fotografii, które szybko gospodarowane są przez młodsze pokolenie fotografów. Jedno jest pewne: czasy, gdy na fotografii zarabiało się łatwo, minęły bezpowrotnie. Dziś, aby efektywnie funkcjonować w zawodzie, trzeba być ciągle aktywnym i potrafić odnaleźć się w meandrach mediów społecznościowych i autopromocji. Oczywiście umiejętności fotograficzne jak zawsze są w cenie (wystarczy spojrzeć na gałąź profesjonalnej fotografii modowej), sam rynek stał się jednak dużo bardziej dynamiczny. Klienci zdają się mieć coraz większe wymagania (nie zawsze idące w parze z budżetem), a od fotografów oczekuje się coraz większego wachlarza umiejętności. Z drugiej strony wszystko to sprawia, że coraz prężniej rozwijają się poszczególne nisze, które otwierają przed fotografami nowe możliwości pozyskiwania zleceń.

Dysproporcje maleją?

Pewnym zaskoczeniem był fakt, że obserwujemy coraz mniejszą różnicę pomiędzy stawkami oferowanymi w stolicy, a tymi panującymi w innych miejscach kraju. Oczywiście rozbieżności cenowe nadal są widoczne, co pokazuje spory rozstrzał widełek cenowych dla niektórych zleceń, ale istotny wpływ na sytuację wydaje się mieć fakt, że w dobie Web 2.0 i mediów społecznościowych odległość przestaje mieć znaczenie: coraz mniej liczy się to, gdzie mieszkamy, a coraz bardziej nasze umiejętności i marka.

Jednocześnie odczuwalny jest brak jakichkolwiek oficjalnych wytycznych co do stawek bazowych w danych dziedzinach – rozwiązanie, które stosowane jest przez organizacje branżowe na rynku zachodnim. Na naszym rynku wszystko jest umowne i „od czegoś zależy”, co niejednokrotnie okazuje się krzywdzące dla samych wykonawców fotografii. Mało który fotograf w Polsce udostępnia też na swojej stronie cenniki. Niestety na dzień dzisiejszy w Polsce nie mamy żadnej organizacji, która wspierałaby i walczyła o poprawę sytuacji fotografów zawodowych. Jedynym oficjalnym zestawieniem, do którego mogą odnieść się fotografowie, jest przestarzała i dawno już nieaktualna tabela cenników ZPAF. Mamy nadzieję, że poniższe zestawienia choć trochę pomogą w zorientowaniu się, ile obecnie wynoszą średnie stawki za konkretne zlecenia fotograficzne.

Podane przez nas kwoty to uśrednione stawki wyliczone na podstawie rozmów z wieloma fotografami.

Tekst: Julia Kaczorowska, Maciek Luśtyk