Wszystko, co musisz wiedzieć o ustawianiu ostrości
Nowoczesne aparaty oferują tak szeroki wachlarz opcji związanych z ustawianiem ostrości, że, chcąc przejąć kontrolę nad tym procesem, trudno jest zdecydować od jakiego ustawienia zacząć. Na samym początku należy wybrać odpowiedni tryb ogniskowania obiektywu.
Naciśnij do połowy spust migawki, aby uruchomić funkcję automatycznego ustawiania ostrości. Gdy aparat zogniskuje obiektyw na temacie, wciśnij go do końca
2. Wybór punktu AF
W większości aparatów poszczególne pola autofokusa wybieramy za pomocą przycisków kierunkowych tylnego dżojsticka, po wyświetleniu na ekranie siatki punktów AF.
3. Funkcja przeostrzania w trybie AF
Droższe obiektywy umożliwiają ręczną regulację ostrości, nawet wtedy, gdy aparat ustawia ją automatycznie.
4. Dźwignia trybu AF
Za pomocą dźwigni AF możemy szybko zmienić tryb pracy autofokusa, przełączając się między pojedynczym a ciągłym w zależności od okoliczności. Z kolei przełącznik AF/MF, umieszczany również często na tubusie obiektywu, pozwala na szybkie przełączanie się w tryb ręcznego ustawiania ostrości.
Wśród opcji występujących we wszystkich aparatach można wymienić następujące trzy tryby autofokusa: pojedynczy, ciągły i manualny. Są one różnie nazywane, w zależności od marki aparatu, jednak zasada ich działania pozostaje taka sama. W trybie One Shot AF aparat przestaje ostrzyć w momencie, gdy uda mu się ustawić ostrość na temacie. Zostaje ona wówczas zablokowana dopóty, dopóki przytrzymujesz wciśnięty do połowy spust migawki. Taki sposób pracy idealnie sprawdza się podczas fotografowania nieruchomych obiektów. Z kolei autofokus ciągły nadaje się do fotografowania tematów będących w ruchu, ponieważ aparat nieprzerwanie koryguje ustawienie ostrości.
Czasami występuje jeszcze jedna, bardzo uniwersalna opcja AF-A, dzięki której aparat po wykryciu ruchu automatycznie przełącza się z trybu pojedynczego na ciągły. Ostrość można również ustawiać ręcznie, co przydaje się w sytuacjach, gdy zależy nam na ustawieniu jej na określoną odległość lub gdy aparat ma problem z automatycznym ustawieniem ostrości, na przykład przy wykonywaniu zdjęć w bardzo słabym oświetleniu, podczas fotografowania z bliska lub gdy scena jest mało kontrastowa.
Tryb ustawiania ostrości można zmieniać za pomocą ekranu szybkich nastaw lub zagłębiając się w opcje menu aparatu. Niektóre korpusy mają jeszcze dodatkowo na obudowie specjalny przycisk do zmiany trybu AF. Większość obiektywów z autofokusem wyposażonych jest także w przełącznik trybu ustawiania ostrości, umożliwiający przełączanie pomiędzy automatycznym i manualnym trybem ustawiania ostrości.
Liczba pól autofokusa
Im bardziej zaawansowany aparat, tym większą ma liczbę punktów AF. Amatorskie lustrzanki mają od 9 do 11 pól autofokusa, a nowa profesjonalna lustrzanka D5 ma ich aż 153. Bezlusterkowce do ustawiania ostrości wykorzystują całą powierzchnię matrycy, dlatego nawet prostsze modele mogą mieć tych punktów naprawdę dużo. Mało tego, przeważnie pozwalają też zmieniać ich wielkość, co będzie nieocenione np. w fotografii makro. Generalnie jednak, im większa liczba punktów AF, tym płynniejsze śledzenie ostrości – aparat musi bowiem "przeskakiwać" z jednego pola na kolejne, aby podążać za przemieszczającym się tematem. Większa liczba pól autofokusa daje także większą swobodę przy wyborze pojedynczych punktów. Punkty AF mogą pracować również w grupie - co przydaje się jeśli wiemy, że nasz obiekt będzie w centrum kadru, lub na jego skraju. Grupowy AF świetnie sprawdza się też do śledzenia obiektów.
Tryb ustawiania ostrości decyduje o tym, w jaki sposób aparat ostrzy, natomiast od liczby i rozmieszczenia punktów autofokusa zależy to, gdzie zostanie zogniskowany obiektyw.
2. Wybór manualny
Możesz ręcznie wybrać pojedynczy punkt AF lub ich grupę. W lustrzankach służy do tego zazwyczaj tylny wybierak kierunkowy, w bezlusterkowcach Lumix, możemy też wybrać punkt dotykowow na LCD
3. Pojedynczy punkt AF
Wybierz tę opcję, jeśli zależy ci na największej precyzji. Aparat z reguły ustawia ostrość na obiektach znajdujących się na pierwszym planie – ręczny wybór pozwala temu zapobiec.
4. Grupa punktów AF
Z tej opcji warto korzystać podczas śledzenia szybko poruszających się obiektów. Jednak trzeba uważać, bo istnieje ryzyko, że ostrość zostanie ustawiona na tło, a nie na główny temat zdjęcia.
Detekcja fazy czy kontrastu?
W aparatach systemowych wykorzystywane są dwie różne metody ustawiania ostrości. Do ustawiania ostrości lustrzanki cyfrowe wykorzystują system detekcji fazy a bezlusterkowce, przede wszystkim detekcji kontrastu. Detekcja fazy wykorzystuje osobny, umieszczony w dolnej części komory lustra czujnik wykrywania fazy. Z kolei w bezlusterkowcach czujnikiem odpowiedzialnym za ustawianie ostrości jest sama matryca. Działanie tego mechanizmu opiera się na założeniu, że ostrość jest idealna, gdy kontrast obrazu jest największy. Chcąc potwierdzić, że obiektyw jest zogniskowany poprawnie, aparat wprowadza soczewki obiektywu w ruch, przesuwając je do przodu i do tyłu w odniesieniu do punktu o najwyższym kontraście. Taki pomiar jest zazwyczaj też dokładniejszy.
Korzysta ze specjalnego czujnika autofokusa podczas fotografowania z użyciem wizjera.
1. Obiekt - wstępne ustawienie ostrości w punkcie znajdującym się blisko przedmiotu zdjęcia przyspiesza pracę systemu autofokusa.
2. Podwójny obraz - czujnik ostrości widzi dwie rozszczepione wersje obrazu, które muszą zostać na siebie nałożone.
3. Szybkość reakcji - aparat wie, na jaką odległość powinien zogniskować obiektyw.
4. Szukanie ostrości - w razie trudności ze znalezieniem tematu zdjęcia, soczewki w obiektywie mogą poruszać się w przód i w tył.
Mierzy poziom kontrastu na matrycy rejestrującej obraz.
1. Ostry jak brzytwa - gdy lustro w lustrzankach jest opuszczone, do czujnika ostrości nie dociera światło.
2. Obraz rozmyty - aparat ocenia poziom kontrastu w obszarze sceny analizowanym przez czujnik.
3. Wysoki kontrast - poszukując maksymalnego poziomu kontrastu, soczewki w obiektywie poruszają się w przód i w tył, przez co system ten działa znacznie wolniej niż mechanizm oparty na detekcji fazy.
4. Śledzenie - niektóre aparaty wykorzystują system hybrydowy, który łączy w sobie mechanizmy detekcji fazy i detekcji kontrastu, umożliwiając śledzenie ostrości w trybie podglądu obrazu na żywo.
Jeszcze szybciej! Czyli nauka w służbie fotografii
Inżynierowie już od 30 lat nieustannie poszukują sposobów, by jeszcze przyspieszyć automatyczne ustawianie ostrości i sprawić, że będzie jeszcze bardziej precyzyjne. Sporo osiągnięcia ma na tym polu Panasonic, który wprowadził ostatnio dwa ciekawe rozwiązania!
Depth From Defocus - błyskawiczna ocena odległości
Korpus po prostu zna dokładnie charakterystykę nieostrości każdego szkła Lumix (dla wszystkich odległości ostrzenia, przysłon i ogniskowych). Dzięki temu wystarczą dwa pomiary kontrastu po minimalnym przesunięciu soczewek, by na podstawie zmian w charakterystyce rozmycia obiektu wstępnie obliczyć kierunek i odległość na jaką powinny przemieścić się soczewki odpowiedzialne za ustawienie ostrości. Gdy są już w pobliżu właściwej pozycji aparat w tradycyjny sposób kończy ustawianie ostrości. Dzięki temu rozwiązaniu jest w stanie ostrzyć szybciej niż niejedna lustrzanka!
Technologia Post Focus - czyli ustawianie ostrości po fakcie
Aparat wykonuje serię zdjęć z szybkością 30 kl./s w rozdzielczości 4K. W tym czasie obiektyw jest przesuwany w ponad 501 różnych obszarach w celu wyostrzenia obrazu. Z zapisanej serii można wybrać najlepszy obraz, na którym wyostrzony jest pożądany element. Z funkcji tej można korzystać kreatywnie w różnych rodzajach fotografii, takich jak portretowa czy krajobrazowa. Obsługa funkcji Post Focus jest prosta. Podczas oglądania zdjęcia wystarczyć dotknąć obszaru, który ma być wyostrzony. Niezależnie od tego, gdzie oryginalnie znajdował się punkt ostrzenia, powstanie nowe zdjęcie z ostrym wybranym obszarem.
