Jak uczynić niebo głównym tematem zdjęcia krajobrazowego
W przypadku wielu fotografii pejzażu to właśnie niebo decyduje o tym, że mamy do czynienia z wyjątkowym zdjęciem. Bez czegoś interesującego na firmamencie, górna część obrazu niewiele do niego wnosi i nie ma sensu, by niebo zajmowało wówczas większy obszar kadru. Odwrotnie jest natomiast w przypadku rozległego, pełnego obłoków nieboskłonu, wtedy może się on stać głównym obiektem zainteresowania, z umieszczonym poniżej na zdjęciu krajobrazem, odgrywającym drugoplanową rolę.
Mając przed sobą groźne niebiosa, należy spróbować jak najlepiej je wykorzystać - poprzez zwiększenie proporcji nieba do ziemi, wypełniając nim połowę lub nawet większą część kadru - w celu zwiększenia siły wyrazu fotografii. Nie można jednak zapomnieć o samym pejzażu jako takim. Jest on nadal bardzo ważny i wymaga znalezienia jakiegoś mocnego elementu, na którym z powodzeniem będzie można oprzeć zdjęcie. Niebo może być zbytnio dominujące, dlatego na pierwszym planie lub na powierzchni gruntu musi znajdować się coś wizualnie atrakcyjnego, co przyciągnie wzrok oglądającego ponownie na dół, do ziemi. Może to być pojedynczy obiekt, taki jak drzewo, szczyt góry lub rzeka, ale musi być to coś, co bezpośrednio się z nią łączy i działa jako skuteczny element kierujący uwagę na tę część kadru.
Szkło o krótszej ogniskowej pozwala włączyć w obręb kadru większy obszar, co może pomóc spotęgować wrażenie grozy, wywoływane przez zachmurzone niebo. Czasami głównym punktem zainteresowania może być mała część nieba, znajdująca się blisko horyzontu. W takim przypadku należy użyć krótkiego teleobiektywu o zmiennej ogniskowej, np. 70–200 mm i ustawić ostrość na jakiś - widoczny na tle nieboskłonu - charakterystyczny element krajobrazu.
"Filtrowanie" nieba
Często "właściwa" ekspozycja dla obszaru ziemi różni się znacząco od wymaganej dla firmamentu, ponieważ jest on dużo jaśniejszy. Konieczne jest zatem zmniejszenie ekspozycji w górnym obszarze kadru. W tym celu najprościej jest użyć połówkowego filtra neutralnego szarego i ustawić go tak, by jego szara połowa przysłoniła niebo. Połówkowe filtry neutralne szare mają różny stopień tłumienia światła (zwykle oznaczany wartościami 0,3, 0,6 i 0,9), co umożliwia przyciemnienie nieba odpowiednio o 1, 2 lub 3 stopnie przysłony.
Kolory nieba mogą zostać również wzmocnione poprzez zastosowanie filtra polaryzacyjnego. Zwykle są to szklane nasadki z gwintem, będziesz więc potrzebować filtra o wielkości odpowiadającej średnicy Twojego obiektywu. Filtr polaryzacyjny wywołuje też efekt mocnego odcinania się chmur, co sprawia, że białe cumulusy płynące po błękitnym tle wyglądają niezwykle efektownie.
Precyzyjnie dobierz ekspozycję. Po pierwsze zmierz światło, przechylając aparat do przodu i całkowicie wykluczając niebo. Pozwoli Ci to prawidłowo naświetlić ziemię, ale niebo będzie zbyt jasne. Aby zrównoważyć ekspozycję, skorzystaj z połówkowego filtra neutralnego o gęstości 0,6 lub 0,9 i ustaw go tak, aby przyciemnił błękit nieba.
Zjawisko to jest najsilniejsze, gdy promienie słońca padają pod kątem 90° do kierunku, w którym zwrócony jest obiektyw. Jeśli słońce znajduje się dokładnie za Tobą efekt będzie prawie niezauważalny. Aby użyć polaryzatora, patrząc przez wizjer, obracaj zewnętrznym pierścieniem filtra do chwili uzyskania jak najbardziej kontrastowego obrazu.
Jeśli chcesz spróbować czegoś jeszcze innego, użyj bardzo gęstego filtra neutralnego szarego, by wydłużyć czas naświetlania do kilku minut i uchwycić rozmyty ruch płynących chmur.
Ponure, szare niebo stanowi poważny problem, jeśli zależy Ci na stworzeniu przykuwającej uwagę fotografii krajobrazu. Dobrym pomysłem może być konwersja do odcieni szarości. Aby zobaczyć, jak będzie wyglądało zdjęcie w czerni i bieli, zmień styl obrazu na monochromatyczny. Nawet jeśli robisz zdjęcia w RAW-ach, obraz na ekranie LCD będzie wyświetlany w trybie czarno-białym, co bardzo ułatwia podejmowanie decyzji, odnośnie tego, czy zrezygnowanie z rejestrowania kolorów może być dobrym pomysłem. Niebo mające fakturę będzie wyglądało lepiej, niż rozległy obszar o jednolitym kolorze i pozwoli uzyskać bardziej zróżnicowane odcienie szarości. Możesz także podnieść kontrast czarno-białej fotografii w Photoshopie, wybierając polecenie Obraz>Dopasowania>Czarno-biały i regulując suwaki koloru. Fot. Mark Hamblin
Jak wykonywać lepsze zdjęcia krajobrazowe
- Bądź ostrożny, używając filtra polaryzacyjnego. Stosowanie filtra polaryzacyjnego z mocno szerokokątnym obiektywem daje czasami nieco dziwny rezultat, ponieważ niektóre części firmamentu są o wiele ciemniejsze niż inne.
- Zakup filtra połówkowego neutralnego szarego. Filtr o współczynniku tłumienia 0,6 jest najbardziej użyteczny, ale o gęstości 0,9 może być również przydatny, jeśli lubisz poszaleć.
- Radzenie sobie w trudnych warunkach oświetleniowych. Wykorzystywanie filtra połówkowego neutralnego szarego w celu uzyskania poprawnej ekspozycji nie zawsze jest praktyczne. Zamiast tego możesz spróbować zrobić dwa lub więcej ujęć dokładnie z tego samego miejsca, naświetlając na różne fragmenty sceny, a następnie połączyć je w Photoshopie.
- Sprawdzanie histogramu. Pejzaże nieba nierzadko mają ekstremalnie jasne i ciemne obszary, dlatego ważne jest częste kontrolowanie histogramu, by upewnić się, że nie zostają wypalone żadne światła ani odcięte cienie. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, możesz skorygować parametry ekspozycji lub zamontować filtr połówkowy neutralny szary.
W czasie wschodu i zachodu słońca niebo zazwyczaj jest w centrum naszych zainteresowań, równoważenie ekspozycji osłabia ten efekt. Gdy fotografujecie przejmujący zachód słońca, nie obawiajcie się o pierwszy plan - poszukajcie ciekawych elementów na horyzoncie, które na tle kolorowego, wyraźnego nieba ładnie zarysują się jako sylwetki. Natomiast gdy niebo jest nijakie, nic do zdjęcia nie wnosi, nie zawierajcie go w kadrze, skoncentrujcie się na lądzie, który planujecie sfotografować. Starajcie się fotografować tak, by zbocza wzgórz były tłem dla Waszej sceny lub starajcie się skupić na konkretnych wzorach lub szczegółach krajobrazu. Fot. Paul Grogan.
