Fotografia mody kołem się toczy Olga Drenda

Plagiat i pójście na łatwiznę czy twórcza inspiracja? A może po prostu natura sztuk wizualnych, w tym fotografii, jest taka, że pewne wzory i motywy muszą się powtarzać? Szczególnie jeśli mamy do czynienia z dziedziną podatną na cykliczne, sezonowe zmiany, jak moda i związana z nią gałąź fotografii.

Żyjemy w epoce, która ceni remiks, cytat, pożyczkę z przeszłości. Fotografia mody i portretowa doskonale zna motyw "wariacji na temat" - gdy współczesne zdjęcie wystylizowane jest na ikoniczny obraz, a nawiązanie jest natychmiast rozpoznawalne dla widza. Słynna poza Brigitte Bardot w samych rajstopach na zdjęciu Ghislaina Dussarta doczekała się kilku współczesnych przeróbek – okiem Herba Rittsa i Bryana Adamsa (z Elle Macpherson w roli głównej), a zdjęcie Petera Lindberghaz wspinającą się na wieżę Eiffla Marion Cotillard jest swoistym hołdem dla przyprawiającej o zawrót głowy fotografii Erwina Blumenfelda z roku 1939.

Po lewej: Elle Macpherson, Playboy, fot. Herb Ritts (1994 r.)
Po prawej: Elle Macpherson, fot. Bryan Adams dla Harper’s Bazaar Australia (2013 r.)

Niektóre współczesne fotografie mody świadomie i wyraźnie czerpią ze skarbca wizualnej historii, pożyczając znane pozy, stroje, wnętrza, replikując i interpretując na nowo sceny z kina czy malarstwa. Inne nawiązania są z kolei bardziej subtelne, do tego stopnia, że wydają się niezamierzone i trudno posądzić ich autorów o przekroczenie granicy plagiatu. To raczej skutek uboczny przyswajania niezliczonej ilości obrazów.

Blog Part Nouveau pozwala zorientować się w zawiłościach nawiązań, powtórek i cytatów. Jego autorka, Lilah Ramzi, wpadła na pomysł zestawiania współczesnych zdjęć i ich pierwowzorów dzięki swoim studiom (studiowała historię mody). Przeglądając Part Nouveauznajdujemy obrazy dobrze znane (Dovimę ze słoniami Richarda Avedona i jej współczesną przeróbkę autorstwa Normana Jeana Roya czy zdjęcia zainspirowane "Śniadaniem na trawie" Maneta), ale i takie, które wymagają obszerniejszej wiedzy o historii mody.

Po lewej: "Dovima with Elephants", fot. Richard Avedon (1955 r.)
Po prawej: fot. Eric Boman dla UK Vogue (1992 r.)

Dzisiejszy świat fotografii mody to zabawa w "to było grane". Steven Meisel czy Tim Walker często traktują fotografie jak piosenki, których cover można przygotować we własnym stylu. Part Nouveau jest nieocenionym przewodnikiem po tym świecie. To, jak wiele znanych fotografii mody miało swoje pierwowzory, może nas zaskoczyć.